वीरगञ्ज। नेपाल-भारतमा सुनको मूल्यमा आएको गिरावटसँगै नेपालमा सुनको तस्करीमा भारी वृद्धि देखिएको छ। भारतमा सुनको भन्सार र करमा सरकारले छुट दिएपछि अब सुन नेपालमा तस्करी गरेर ल्याइने गरिएको छ। यसअघि, नेपालबाट सुन भारतमा तस्करी हुने गर्थ्यो, तर अहिले स्थितिमा परिवर्तन आएको छ।

अक्टोबर ६, २०२४, आइतबारको दरअनुसार भारतमा २४ कैरेट सुनको मूल्य प्रति तोला १ लाख ५८ हजार २ सय ८० नेपाली रुपैयाँ रहेको थियो, जबकि काठमाडौंको बजारमा यही दिन सुन प्रति तोला १ लाख ६० हजार ९ सय ९८ रुपैयाँमा कारोबार भइरहेको थियो। यस प्रकार, भारत र नेपालको सुनको मूल्यमा करिब ६ हजार रुपैयाँको अन्तरले सुन तस्करीलाई थप उर्जा प्रदान गरेको छ।

वीरगञ्ज सुनचाँदी तस्करीको लामो इतिहास बोकेको सहर हो। चीनबाट भारी परिमाणमा सुन तस्करी हुँदै नेपाल हुँदै भारतसम्म पुग्ने गर्दथ्यो। वीरगञ्जमार्गलाई सुन तस्करीका लागि सबैभन्दा सुरक्षित मार्ग मानिन्छ, र अहिले पनि यही मार्गबाट सुन तस्करहरुले आफ्नो कारोबारलाई निरन्तरता दिइरहेका छन्।

स्रोतका अनुसार, वीरगञ्जका केही सुनचाँदी व्यवसायीहरु सुन तस्करीमा मुख्यरुपमा संलग्न रहेका छन्। बाढी र पहिरोका कारण देशका मुख्य राजमार्गहरु अवरुद्ध भए पनि तस्करहरुले अवैध कारोबारमा कुनै कमी ल्याएका छैनन्। तस्करीको मुख्य आकर्षण भनेको सुनको मुनाफा हो, जहाँ १ किलो सुनमा करिब ५ लाख रुपैयाँसम्मको मुनाफा हुने अनुमान गरिएको छ।

दशैँ र तिहारको समयमा सुनको व्यापार अझ बढ्ने गर्छ, विशेष गरी पहाडी जिल्लाका सहरहरुमा सुनको माग अत्यधिक हुन्छ। यति मात्र होइन, सुन तस्करीका कारण सीमावर्ती क्षेत्रका मुद्रा विनिमय दरमा पनि प्रभाव परेको छ। नेपालमा सुन महँगो हुँदा भारतबाट ग्राहकहरुको आगमन घटेको छ, जसले भारतीय सीमावर्ती क्षेत्रको मुद्रा दरमा वृद्धि गराएको छ।

व्यवसायीहरुका अनुसार, नेपालमा सुनको भाउ सस्तो हुँदा भारतीय ग्राहकहरु नेपालमा सुन खरिद गर्न आउने गर्थे, तर अहिले भारतीय बजारमै गुणस्तरको सुन सस्तो मूल्यमा उपलब्ध हुन थालेपछि नेपाली बजारमा उनीहरुको आवतजावत कम भएको छ।

सुन तस्करीको यो क्रमले नेपाल र भारत दुवै मुलुकका सुरक्षाकर्मीहरुलाई चुनौती दिइरहेको छ। वीरगञ्जको मार्गमा तस्करीमा संलग्नहरुले प्रहरी नजर छल्दै आफ्नो कारोबारलाई विस्तार गरिरहेका छन्।