लामो समयदेखि पाकिस्तानसँग निगरानीका लागि मात्र प्रयोग हुने ड्रोन थिए, तर पाकिस्तानका हतियार निर्माताहरूले एक हतियार प्रदर्शनीमा पहिलो पटक यस्तो ड्रोन प्रस्तुत गरेका छन्, जसलाई आक्रमण गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ ।
चार वर्षपछि कराँचीमा आयोजना गरिएको हतियार प्रदर्शनीमा पाकिस्तानका तीनवटै सेनाका प्रमुखको सहभागिता रहेको छ । नोभेम्बर १८ बाट सुरु भएको यस प्रदर्शनीमा चीन र टर्कीबाहेक अन्य धेरै देशका कम्पनीहरूको सहभागिता रहेको छ ।
ड्रोनमा आत्मनिर्भरता हुने पाकिस्तानी लक्ष
पाकिस्तानमा तैनाथ अमेरिकी सेनाले ड्रोन विमानमार्फत पाकिस्तानको सीमा क्षेत्रमा लुकिबसेका उग्रवादीलाई निशाना बनाउन थालेपछि पाकिस्तानी जनताले पहिलो पटक ड्रोनको नाम सुनेका थिए । अमेरिकाले अफगानिस्तानसँग सीमा जोडिएको पाकिस्तानी क्षेत्रमा धेरै ड्रोन आक्रमण गर्यो । धेरै मानिस मारिए ।
पाकिस्तानले पछि आफैले निगरानी ड्रोन (जासुसीका लागि प्रयोग हुने गुप्तचरी ड्रोन) बनाएर ड्रोनको संसारमा आफैले कदम चालेको थियो । निगरानीका लागि प्रयोग हुने ती ड्रोन पनि विगतमा हतियार प्रदर्शनीमा देखिएका थिए ।
पाकिस्तान सरकारको स्वामित्वमा रहेको कम्पनी ‘ग्लोबल इन्डस्ट्रियल एन्ड डिफेन्स सोलुसन्स’का सिइओ असद कमलका अनुसार पाकिस्तान सरकारले विदेशमा आश्रित रहेका प्रविधिलाई बिस्तारै पाकिस्तानमै विकास गर्नुपर्ने नीति लिएको छ ।
सन् २०१८ मा कराँचीमा आयोजना भएको पछिल्लो हतियार प्रदर्शनीमा, बराक नामक एक निगरानी ड्रोन संसारका सामु प्रस्तुत गरिएको थियो पाकिस्तानमा बनेको उक्त ड्रोनले केवल भिडियो बनाउन र उच्च रिजोल्युशन फोटो खिच्न सक्थ्यो ।
असद कमल अगाडि बताउँछन् ,‘ त्यसपछि हामीले अर्को योजनामा काम गर्न थाल्यौँ । हाम्रो सेनालाई लक्ष्य देख्ने मात्र होइन, घेरा हाल्न सक्ने र चाहेको अवस्थामा निशानालाई ध्वस्त पार्न सक्ने प्रविधि चाहिएको थियो । त्यसपछि हामीले शाहपर–२ ड्रोनमा अनुसन्धान गरेर काम गर्यौँ ।’
असद कमलका अनुसार यस ड्रोनको प्रविधिदेखि पार्टपुर्जा पनि पाकिस्तानमै बनेको हो । यो शैली प्रविधिमा आत्मनिर्भर हुने र कुनै पनि समय विदेशबाट हुनसक्ने प्रविधिको रोक्का हुन नदिन गरिएको हा ।
सेनाले प्रयोग गर्नेछ नयाँ ड्रोन
पाकिस्तानले आफैले बनाएको ड्रोन शाहपर–२ लाई देशको सेना, नौसेना र वायु सेनामा सामेल गराइसकेको छ । सरकारले यसलाई प्रदर्शनीमा राखेर अन्य देशमा पनि बिक्री गर्ने योजना बनाएको छ ।
असद कमलले ड्रोनको विशेषता बताउँदै भने ,‘ ‘शाहपर–२’ हजार किलोमिटरसम्म उडेर आफ्नो लक्ष्यमा पुग्न सक्छ । यो ड्रोनले भूउपग्रहलाई सम्पर्क गर्न सक्छ । दिन होस् वा रात जुनसुकै अभियानमा सफल हुन्छ । यो ड्रोनले आफ्नो लक्ष्यलाई लेजरले लक गर्छ र त्यसपछि मिसाइलले निशाना बनाउँछ ।’
कुन देशले किन्छन् पाकिस्तानबाट हतियार ?
यस हतियार प्रदर्शनीमा टर्कीका ड्रोन पनि राखिएको छ । टर्की सेना बाहेक, यी ड्रोनहरू यसको सहयोगीहरूले पनि प्रयोग गर्छन् । यो बुलेट भएको व्यक्तिलाई लक्षित गरेर मिसाइल प्रक्षेपण गर्न प्रयोग गरिन्छ।
यसका साथै चीनको रक्षा मन्त्रालयबाट प्रदर्शनीमा धेरै प्रकारका ड्रोन र नयाँ हतियार पनि देखाइयो । त्यसमा नयाँ ड्रोनका मोडल पनि छन् । चीनको ड्रोन धेरै प्रकारका हतियारले सुसज्जित हुन सक्छ ।
पाकिस्तान विश्वमा सैन्य हतियार निर्माण, बिक्री र खरिद गर्ने देशहरूमा पर्छ । ग्लोबल इन्डस्ट्रियल एन्ड डिफेन्स सोलुसनका सिइओ असद कमलले पाकिस्तानमा बनेका हतियार १६ भन्दा बढी देशमा निर्यात हुने जानकारी दिए । तिनमा बंगलादेश, श्रीलङ्का, मध्य एसियाका देश, मलेसिया, अफ्रिकाको अल्जेरिया, कङ्गो, दक्षिण अमेरिकी देश पेरु आदि पर्छन् ।
पाकिस्तान अर्डनन्स फ्याक्ट्रीका प्रवक्ताका अनुसार पाकिस्तान अर्डनन्स फ्याक्ट्रीले ४० भन्दा बढी देशलाई तीस करोड डलरभन्दा बढीको हतियार बिक्री गरेको छ ।
एजेन्सी
